Naprawa komputera wywołuje zawsze niemałe emocje. Obawiamy się, że możemy stracić wszystkie zgromadzone dane: zdjęcia, prezentacje, skany dokumentów, umowy lub efekty naszej pracy z ostatnich lat. Niepokoimy się również, czy nasze prywatne pliki nie trafią w niepowołane ręce. Dlatego zdaniem mgr. inż. Michała Gleta z Wydziału Cybernetyki WAT przed oddaniem komputera do serwisu należy go odpowiednio przygotować.
Konieczność naprawy komputera bardzo często pojawia się niespodziewanie, dlatego warto zawczasu przygotować się na taką sytuację. Powinniśmy regularnie wykonywać kopię zapasową i przechowywać ją w postaci zaszyfrowanej. Jeśli na dysku komputera są poufne pliki to warto zabezpieczyć je, chociaż hasłem. Szyfrowanie jest jednak skuteczniejszą metodą i zabezpieczy poufność plików także w przypadku kradzieży komputera.
„Tworzenie regularnych kopii zapasowych na zewnętrznych nośnikach danych, nie tylko chroni nasze dane przed skutkami awarii komputerów, ale również przed skutkami ataków złośliwego oprogramowania, takiego jak ransomware” – mówi mgr inż. Michał Glet z Wydziału Cybernetyki Wojskowej Akademii Technicznej.
Zabezpieczenie danych przed utratą
Tworzenie kopii zapasowych to jedno z najbardziej efektywnych działań, które umożliwiają zabezpieczenie danych. Nawet w przypadku konieczności wymiany dysku twardego i zainstalowania na nowo systemu operacyjnego będzie można je wgrać ponownie. Kopię zapasową można przechowywać na pendrive’ach, nośnikach optycznych oraz na niezależnych dyskach wewnętrznych lub zewnętrznych. Wybór zależy od ilości danych, które chcemy zabezpieczyć. Najlepszą opcją wydają się dyski zewnętrzne, które dysponują największą pamięcią wewnętrzną.
„W systemie macOS można skorzystać z mechanizmu szyfrowania dysku FileVault, w systemie Windows z mechanizmu BitLocker. Należy pamiętać jednak, że bezpieczeństwo naszych danych w dużej mierze zależy od jakości metod uwierzytelniania. Jeżeli korzystamy z tradycyjnych haseł, ich jakość musi być odpowiednia – powinniśmy stosować długie hasła, składające się z małych liter, wielkich liter, cyfr, znaków specjalnych. Jeżeli będziemy stosować proste i krótkie hasła, to nawet najlepszy mechanizm szyfrowania nie zapewni bezpieczeństwa naszym danym” – przestrzega mgr inż. Michał Glet z WAT.
Warto również mieć zawsze zainstalowany aktualny program antywirusowy, który będzie chronił nasz komputer przed zainfekowaniem. Złośliwe oprogramowanie uszkadza dane, które mamy na dysku i uniemożliwia korzystanie z naszego urządzenia.
Zabezpieczenie poufnych danych
Przed oddaniem urządzenia do naprawy warto zorientować się, czy serwis posiada zabezpieczenia chroniące dane osobowe i prywatność klienta. Zobowiązuje go do tego Ustawa o ochronie danych osobowych z 1997 roku. Nie zwalnia nas to jednak z odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo.
„Zapewnienie prywatności danym przechowywanym na komputerach przekazywanych do serwisów jest bardzo istotną kwestią. Wskazują na to m.in. ostatnie badania naukowców z University of Guelph w Ontario w Kanadzie, którzy przeanalizowali logi z laptopów przekazywanych do punktów naprawczych. Okazało się, że w około 50 proc. przypadków serwisanci uzyskali dostęp do danych osobowych. Zidentyfikowane zostały również sytuacje, w których dane składowane w naprawianym komputerze skopiowane zostały na prywatne urządzenia. Serwisanci częściej interesowali się prywatnymi danymi należącymi do kobiet. Na urządzeniach tych wykazano tendencję do wyszukiwania wrażliwych danych” – mówi mgr inż. Michał Glet.
Ochrona haseł
Na komputerach przechowujemy wiele cennych haseł. Dotyczy to m.in. serwisów społecznościowych, poczty elektronicznej, komunikatorów i kont bankowych. Te wszystkie dane mogą trafić w niepowołane ręce. W skrajnym przypadku może prowadzić to do kradzieży oszczędności, użycia naszej tożsamości w Internecie do działalności przestępczej lub wyłudzenia kredytu. Utrata poufnych informacji lub zdjęć, którymi dzielimy się w mediach społecznościowych lub poprzez pocztę elektroniczną może zostać wykorzystana do szantażu lub próby skompromitowania nas.
Dlatego, jeśli to możliwe przed oddaniem komputera do serwisu należy zebrać wszystkie loginy oraz hasła i zapisać je sobie w notesie lub na nośniku zewnętrznym. Warto również zgrać wszystkie wrażliwe dane, tak aby serwis nie miał do nich dostępu. Następnym krokiem powinno być wykasowanie historii przeglądarki, wyczyszczenie zapisanych w systemie haseł i opróżnienie kosza, aby trwale usunąć z komputera dane, które nie powinny wpaść w niepowołane ręce.
Przygotowanie komputera
Oddając komputer do serwisu oczekujemy, że wróci do nas nie tylko naprawiony, ale również o niezmienionych parametrach. Aby mieć pewność, warto zrobić zdjęcie specyfikacji komputera z poziomu systemu. W ten sposób zabezpieczamy się na wypadek, gdyby doszło do nieuzgodnionych zmian.
„Badania kanadyjskich naukowców z University of Guelph pokazały również, że zdecydowana większość serwisów komputerowych nie posiada albo nie stosuje polityki prywatności względem danych składowanych na komputerach klientów. Co więcej, serwisanci często żądali od klientów podania haseł do logowania, nawet jeśli nie było to konieczne do przeprowadzenia naprawy. W związku z tym należy wykazać się wysoką czujnością i nieufnością w sytuacji, w której serwisant żąda od nas podania danych do logowania” – mówi mgr inż. Michał Glet.
Należy jednak pamiętać, że czasem dokonanie naprawy bez znajomości hasła do systemu operacyjnego nie jest możliwe. Dlatego, jeśli jest taka możliwość warto stworzyć osobny profil, który uniemożliwi dostęp do naszych zasobów, ale jednocześnie pozwoli na dokonanie stosownych napraw. Wraz z komputerem należy przygotować dla serwisu klucze licencyjne do programów i systemu operacyjnego. Profesjonalny serwis powinien nie tylko wymienić uszkodzoną część, lecz przeprowadzić także kompleksową diagnostykę całego urządzenia.
By przybliżyć naszym czytelnikom zagadnienia cyberbezpieczeństwa, w zrozumiały sposób opowiadamy o nich w cyklu „Bądź bezpieczny z #cyberWAT”: https://promocja.wat.edu.pl/cyberwat/.
Marcin Wrzos
Projekt graficzny: Mariusz Maciejewski